Podróż po krainie wyobraźni

Monika Trojan

Filologia Polska UŁ

                        Konspekt lekcji języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej.

                                   

Czas:                          45 minut

Temat:                                   Podróż po krainie wyobraźni. Analiza i interpretacja wiersza Zbigniewa                                          Herberta pt. „Pudełko zwane wyobraźnią”.

Cele lekcji:                 Uczeń potrafi:

·wyjaśnić czym jest wyobraźnia

·wskazać słowa kojarzące się z wyobraźnią

·opowiedzieć o swoich wyobrażeniach

·podejmować próbę twórczego myślenia

·współpracować z innymi uczniami

·czytać ze zrozumieniem tekst poetycki

·analizować i interpretować wiersz

·wyszukać środki artystyczne zawarte w wierszu i wskazać ich funkcję

Metody nauczania:    elementy wykładu

                                   heureza

                                   metody ludyczne                               

Formy pracy:             praca z całą klasą

                                   praca w grupach

Pomoce naukowe:      karta pracy

                                   wiersz Zbigniewa Herberta pt. „Pudełko zwane wyobraźnią”

                                   pudełko

Plan pracy:                 1. czynności organizacyjne

                                   2. uświadomienie celów i zadań lekcji

                                   3. podanie i zapisanie tematu lekcyjnego

                                   4.opracowanie nowego materiału

                                   5. uogólnianie materiału

                                   6. podanie i wyjaśnienie pracy domowej

                                   7. ocena pracy uczniów

Przebieg lekcji:          1. Dzisiejszą lekcję rozpoczniemy zagadką. Proszę powiedzcie, co może                                        znajdować się w tym pudełku.

                                    Uczniowie próbują zgadnąć, co może znajdować się w pudełku. Po kilku                                       próbach jeden z uczniów zagląda do środka i oznajmia, że pudełko jest puste.

Tematem naszych rozważań będzie ta część waszego umysłu, która pozwoliła wam na wysnuwanie przypuszczeń na temat tego, co znajduje się w pudełku. Mowa o wyobraźni. Wniosek –       każdy ma swoje przemyślenia na temat tego, co znajduje się w pudełku, ponieważ każdy ma wyobraźnię i inaczej nią się posługuje. Wszyscy posiadają „pudełko” z wyobraźnią i od nas samych zależy, jak będziemy z niego korzystać.

                                    2. Co kojarzy wam się ze słowem wyobraźnia, jaka może być wyobraźnia.                                    Przerysujcie z tablicy mapę myśli.

                                               fantazja, magia, baśniowość, bujna, nieograniczona, marzenia

                                    3. W oparciu o wasze skojarzenia spróbujcie określić, czym jest                                                     „wyobraźnia”.

                                    Wyobraźnia jest to zdolność tworzenia w myślach rozmaitych                                                                    obrazów, historii, sytuacji itp.

                                    4. Opowiedzcie o swojej wyobraźni. W jakich sytuacjach się nią posługujecie?                                          Co sobie wyobrażacie?

                                    Podczas czytania książki, oglądania telewizji, słuchania muzyki,                                                     spaceru, także zapachy pobudzają wyobraźnię, kolory.

                                    5. Ćwiczenie wyobraźni: opowiedz co by się stało, gdyby – nie było szkoły/dzieci                                     rządziłyby krajem/zwierzęta mówiły.

                                    7. Po wprowadzeniu do zagadnienia wyobraźni, przejdźmy do analizy wiersza                                           pt. „Pudełko zwane wyobraźnią” Zbigniewa Herberta.

                                    8. Podanie krótkiej biografii autora:

                                    Zbigniew Herbert – Jeden z najwybitniejszych poetów polskich.                                                   Urodził się w 1924 roku we Lwowie. Studiował                                                                              polonistykę na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie.                                                                   Ukończył studia prawnicze i ekonomiczne. W 1950 zamieszkał w                                                            Warszawie. Debiutował tomem wierszy „Struna światła” (1956).                                                         Jego twórczość tłumaczono na wiele języków, nagradzano                                                                        międzynarodowymi nagrodami. Zmarł w 1998 roku.

                                    9. Odczytanie wiersza

10.Zabawa oparta na pytaniach i poleceniach dotyczących wiersza. Podział na 3 zespoły (jeden             rząd jeden zespół),pytania dotyczące: środków  artystycznych obecnych w wierszu(wskażcie epitety, porównania, metafory), podmiotu lirycznego, sytuacji przedstawionej w utworze, problematyki, interpretacji tytułu. Na tablicy puste kratki (tyle kratek, ile liter w haśle), za poprawną odpowiedź odsłaniana jest określona liczba liter, po udzieleniu odpowiedzi uczniowie próbują odgadnąć hasło. W przypadku, gdy hasło zostanie odkryte przed zadaniem wszystkich pytań wprowadzam          kolejne „zaszyfrowane” wyrażenie/zdanie. Hasła: Jeśli fantazję i marzenia masz, do krainy wyobraźni drogę znasz. Jeśli marzenia swoje spełnić chcesz, natychmiast do pracy się bierz.                     

PODMIOT LIRYCZNY

·Do kogo się zwraca? Do czytelnika, czyli każdego z nas

·W jaki sposób to robi? Zachęca do wykonania określonych czynności

·Do spełnienia jakich czynności zachęca czytelnika? Zastukanie, zaświstanie, chrząknięcie, zamknięcie oczu.

SYTUACJA

·Co stanie się po wykonaniu poleceń podmiotu lirycznego? Z dębowego klocka wyskoczy kukułka itd.

·Czy są to zdarzenia realistyczne? fakt, iż z dębowego klocka wyskakuje kukułka nie jest realistyczny, jednakże elementy wykreowanego świata już takie są (kukułka, domy, rzeka, miasto itd.)

·Jaki świat kreuje podmiot liryczny? Jest to świat naszej wyobraźni, świat nierzeczywisty, który może istnieć w naszym umyśle.

JAK ROZUMIECIE TYTUŁ WIERSZA?

Tytuł jest uogólnieniem wiersza. W pudełku „odbywają się” wszystkie niezwykłe wydarzenia. Każdy z nas posiada takie „ pudełko”, trzeba tylko z niego skorzystać. Wystarczy w nie zapukać, a od razu przeniesie nas do świata fantazji.

ŚRODKI ARTYSTYCZNE

·Wymieńcie: epitety/porównania/metafory/personifikacje obecne w wierszu

                                    Epitety: drzewa – jedno i drugie; rzeka – mocna                                                                              nić, miasto – z jedną wieżą, murem, domkami;                                                                                            wieża – czerwona, domki – żółte,

                                    płomyki – zielone; płomyki –

                                    drzew, sowa - krajobrazu; zegar –błyszczący

Przenośnie: rzeka zwiąże góry z dolinami, śnieg zgasi          płomyki, płomyki drzew, sowa krajobrazu

Uosobienie: kukułka wywoła drzewa, stanie las, podbiegnie rzeka, zwiąże góry z dolinami, śnieg zgasi płomyki.

Porównanie: domki jak kostki do gry

·Jaką rolę pełnią one w tekście?

Epitety podkreślają, uwydatniają cechę opisywanego przedmiotu, służą obrazowości, dzięki nim łatwiej przychodzi nam wyobrażenie sobie tego, o czym mowa w wierszu. Środki artystyczne stylizują wypowiedź na tekst poetycki.

BUDOWA WIERSZA, STYL

·podział na strofy, liczba wersów

·brak rymów, znaków interpunkcyjnych, wiersz wolny – wiersz nieregularny, o swobodnej budowie, długość wersów jest zróżnicowana, brak stałej liczby sylab

·język poetycki

Praca domowa:          Napisz krótkie opowiadanie, które rozpoczniesz słowami: Dzisiaj rano, po przebudzeniu odkryłam/em,  że mam magiczną moc…