Podróż po krainie wyobraźni
Monika Trojan
Filologia Polska UŁ
Konspekt
lekcji języka polskiego dla klasy V szkoły podstawowej.
Czas: 45
minut
Temat: Podróż
po krainie wyobraźni. Analiza i interpretacja wiersza Zbigniewa Herberta pt. „Pudełko zwane wyobraźnią”.
Cele lekcji: Uczeń potrafi:
·wyjaśnić czym jest wyobraźnia
·wskazać słowa kojarzące się z
wyobraźnią
·opowiedzieć o swoich wyobrażeniach
·podejmować próbę twórczego myślenia
·współpracować z innymi uczniami
·czytać ze zrozumieniem tekst poetycki
·analizować i interpretować wiersz
·wyszukać środki artystyczne zawarte w
wierszu i wskazać ich funkcję
Metody nauczania: elementy wykładu
heureza
metody
ludyczne
Formy pracy: praca z całą
klasą
praca
w grupach
Pomoce naukowe: karta pracy
wiersz
Zbigniewa Herberta pt. „Pudełko zwane wyobraźnią”
pudełko
Plan pracy: 1.
czynności organizacyjne
2.
uświadomienie celów i zadań lekcji
3.
podanie i zapisanie tematu lekcyjnego
4.opracowanie
nowego materiału
5.
uogólnianie materiału
6.
podanie i wyjaśnienie pracy domowej
7.
ocena pracy uczniów
Przebieg lekcji: 1.
Dzisiejszą lekcję rozpoczniemy zagadką. Proszę powiedzcie, co może znajdować się w tym pudełku.
Uczniowie próbują zgadnąć, co może
znajdować się w pudełku. Po kilku próbach jeden z uczniów zagląda do
środka i oznajmia, że pudełko jest puste.
Tematem naszych rozważań będzie ta część waszego umysłu,
która pozwoliła wam na wysnuwanie przypuszczeń na temat tego, co znajduje się w
pudełku. Mowa o wyobraźni. Wniosek – każdy
ma swoje przemyślenia na temat tego, co znajduje się w pudełku, ponieważ każdy
ma wyobraźnię i inaczej nią się posługuje. Wszyscy posiadają „pudełko” z
wyobraźnią i od nas samych zależy, jak będziemy z niego korzystać.
2. Co kojarzy wam się ze słowem
wyobraźnia, jaka może być wyobraźnia. Przerysujcie z tablicy mapę myśli.
fantazja,
magia, baśniowość, bujna, nieograniczona, marzenia
3. W oparciu o wasze skojarzenia
spróbujcie określić, czym jest „wyobraźnia”.
Wyobraźnia jest to zdolność
tworzenia w myślach rozmaitych obrazów, historii,
sytuacji itp.
4. Opowiedzcie o swojej wyobraźni. W
jakich sytuacjach się nią posługujecie? Co sobie wyobrażacie?
Podczas czytania książki, oglądania
telewizji, słuchania muzyki, spaceru, także zapachy pobudzają
wyobraźnię, kolory.
5. Ćwiczenie wyobraźni: opowiedz co
by się stało, gdyby – nie było szkoły/dzieci rządziłyby
krajem/zwierzęta mówiły.
7. Po wprowadzeniu do zagadnienia
wyobraźni, przejdźmy do analizy wiersza pt. „Pudełko zwane wyobraźnią”
Zbigniewa Herberta.
8. Podanie krótkiej biografii
autora:
Zbigniew Herbert – Jeden z najwybitniejszych poetów
polskich. Urodził się w 1924 roku we Lwowie.
Studiował polonistykę
na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Ukończył
studia prawnicze i ekonomiczne. W 1950 zamieszkał w Warszawie.
Debiutował tomem wierszy „Struna światła” (1956). Jego
twórczość tłumaczono na wiele języków, nagradzano międzynarodowymi
nagrodami. Zmarł w 1998 roku.
9. Odczytanie wiersza
10.Zabawa oparta na pytaniach i
poleceniach dotyczących wiersza. Podział na 3 zespoły (jeden rząd jeden zespół),pytania dotyczące:
środków artystycznych obecnych w
wierszu(wskażcie epitety, porównania, metafory), podmiotu lirycznego, sytuacji przedstawionej
w utworze, problematyki, interpretacji tytułu. Na tablicy puste kratki (tyle
kratek, ile liter w haśle), za poprawną odpowiedź odsłaniana jest określona
liczba liter, po udzieleniu odpowiedzi uczniowie próbują odgadnąć hasło. W
przypadku, gdy hasło zostanie odkryte przed zadaniem wszystkich pytań
wprowadzam kolejne „zaszyfrowane”
wyrażenie/zdanie. Hasła: Jeśli fantazję i marzenia masz, do krainy wyobraźni
drogę znasz. Jeśli marzenia swoje spełnić chcesz, natychmiast do pracy się
bierz.
PODMIOT
LIRYCZNY
·Do kogo się zwraca? Do czytelnika,
czyli każdego z nas
·W jaki sposób to robi? Zachęca do
wykonania określonych czynności
·Do spełnienia jakich czynności
zachęca czytelnika? Zastukanie, zaświstanie, chrząknięcie, zamknięcie oczu.
SYTUACJA
·Co stanie się po wykonaniu poleceń
podmiotu lirycznego? Z dębowego klocka wyskoczy kukułka itd.
·Czy są to zdarzenia realistyczne?
fakt, iż z dębowego klocka wyskakuje kukułka nie jest realistyczny, jednakże
elementy wykreowanego świata już takie są (kukułka, domy, rzeka, miasto itd.)
·Jaki świat kreuje podmiot liryczny?
Jest to świat naszej wyobraźni, świat nierzeczywisty, który może istnieć w
naszym umyśle.
JAK ROZUMIECIE TYTUŁ WIERSZA?
Tytuł
jest uogólnieniem wiersza. W pudełku „odbywają się” wszystkie niezwykłe
wydarzenia. Każdy z nas posiada takie „ pudełko”, trzeba tylko z niego
skorzystać. Wystarczy w nie zapukać, a od razu przeniesie nas do świata
fantazji.
ŚRODKI ARTYSTYCZNE
·Wymieńcie:
epitety/porównania/metafory/personifikacje obecne w wierszu
Epitety:
drzewa – jedno i drugie; rzeka – mocna nić, miasto – z jedną wieżą, murem,
domkami; wieża
– czerwona, domki – żółte,
płomyki
– zielone; płomyki –
drzew,
sowa - krajobrazu; zegar –błyszczący
Przenośnie:
rzeka zwiąże góry z dolinami, śnieg zgasi płomyki,
płomyki drzew, sowa krajobrazu
Uosobienie:
kukułka wywoła drzewa, stanie las, podbiegnie rzeka, zwiąże góry z dolinami,
śnieg zgasi płomyki.
Porównanie: domki jak kostki do gry
·Jaką rolę pełnią one w tekście?
Epitety
podkreślają, uwydatniają cechę opisywanego przedmiotu, służą obrazowości,
dzięki nim łatwiej przychodzi nam wyobrażenie sobie tego, o czym mowa w
wierszu. Środki artystyczne stylizują wypowiedź na tekst poetycki.
BUDOWA
WIERSZA, STYL
·podział na strofy, liczba wersów
·brak rymów, znaków interpunkcyjnych,
wiersz wolny – wiersz nieregularny, o swobodnej budowie, długość wersów jest
zróżnicowana, brak stałej liczby sylab
·język poetycki
Praca domowa: Napisz krótkie
opowiadanie, które rozpoczniesz słowami: Dzisiaj rano, po przebudzeniu
odkryłam/em, że mam magiczną moc…
