Obraz miłości i nienawiści na podstawie wiersza Wisławy Szymborskiej „Nienawiść” i listu św. Pawła „Hymn o miłości”.

ANNA TREPKA

FILOLOGIA POLSKA UŁ

KONSPEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY III GIMNAZJUM

(czas trwania lekcji: jedna jednostka lekcyjna – 45 minut).

Temat: Obraz miłości i nienawiści na podstawie wiersza Wisławy Szymborskiej „Nienawiść”

i listu św. Pawła „Hymn o miłości”.

1.       Cele lekcji:

Uczeń potrafi:

a). Dokonać analizy i interpretacji wiersza Wisławy Szymborskiej pt. „Nienawiść” oraz listu św. Pawła „Hymn o miłości”.

b).Wskazać środki stylistyczne i określić ich funkcje.

c). Zdefiniować i stosować pojęcia: podmiot liryczny, bohater liryczny, adresat liryczny.

d). Dostrzegać potęgę i wartość miłości w naszym życiu.

e). Zauważać destrukcyjną siłę nienawiści w świecie współczesnym.

2.       Metody nauczania:

a). Heureza.

b). Mapy mentalne.

3.       Formy nauczania:

a). Praca z całą klasą.

b). Praca indywidualna

4.       Pomoce naukowe:

a). W. Szymborska, Nienawiść, z tomiku Koniec i początek.

b). Fragment pierwszego listu św. Pawła Apostoła do Koryntian, Hymn o miłości, (1 Kor 13,1−13).

5.       Przebieg pracy:

a). Sprawdzenie listy obecności.

b). Zapisanie tematu lekcji.

N: Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się analizą i interpretacją dwóch utworów: Wisławy Szymborskiej „Nienawiść” oraz św. Pawła „Hymn o miłości”. Na ich podstawie zastanowimy się nad obecnością miłości i nienawiści w świecie współczesnym.

Na początek przyjrzymy się wierszowi  Wisławy Szymborskiej „Nienawiść”.
 (Nauczyciel wzorcowo czyta wzorcowo utwór, a następnie wskazany uczeń).

N: Analiza i interpretacja wiersza wymaga znajomości podstawowych pojęć. Zdefiniuj określenie: podmiot liryczny, adresat liryczny, bohater liryczny.

U: Podmiot liryczny – to osoba mówiąca w wierszu, o swoich odczuciach, przeżyciach, refleksjach. Adresat liryczny – to osoba, do której kierowany jest utwór; odbiorca. Bohater liryczny – to postać, do której podmiot liryczny kieruje swój monolog, może występować w wierszu w 3 osobie l. poj.

N: Kto jest podmiotem lirycznym, bohaterem i adresatem lirycznym wiersza?

U: Podmiotem lirycznym jest osoba dojrzała, doświadczona, o czym może świadczyć jej wiedza na temat nienawiści – zna ją dobrze, wie do czego jest zdolna, co potrafi. Bohaterem lirycznym jest nienawiść. Adresatem lirycznym – podmiot zbiorowy – odbiorcy, czytelnicy wiersza, współcześni podmiotowi lirycznemu.

N: Jak ukazana została nienawiść w wierszu? (Jakie cechy posiada tytułowa nienawiść?)

NIENAWIŚĆ

Bardzo pracowita                                                          

                                                                                                                         optymistka                          artystka

                          nieśmiertelna      sprawna                                                                          zdolna

                                                                                   dobrze się trzyma                      pojętna

                               osiąga swój cel                                                       przyczynia się do zła

                                                                                                     

                                                     cierpliwa                                         uważna

                                      N: Jaki środek stylistyczny został wykorzystany, by ukazać takie cechy „nienawiści?”
U: Personifikacja (uosobienie).
N: Czemu służy spersonifikowanie nienawiści?
U: Ukazanie jej jako istoty ma służyć podkreśleniu jej obecności w naszym życiu. Pokazaniu, iż może mieć ona różne oblicza.
N: Jakie uczucia przeciwstawione zostały nienawiści?
U: „cherlawe i ślamazarne” – braterstwo, współczucie, zwątpienie.
N: W jakim tonie podmiot liryczny wypowiada się o nienawiści?
U: W tonie pochwały – by w ten sposób podkreślić moc, siłę i wszechobecne istnienie nienawiści w świecie.
N: Wskaż i określ funkcje środków stylistycznych w wierszu.
U: Epitety: „wysokie przeszkody”, „uczucia cherlawe, ślamazarne”, „świetne kłęby”, „białym    śniegiem”, „schludnego oprawcy”, „bystre oczy”, „zdolna, sprawna, pojętna nienawiść” .

Anafora: „Ile stronic historii ponumerowała,
Ile dywanów(…)”

Pytania retoryczne: „Od kiedy to braterstwo może liczyć na tłumy”?

Paradoks: „grymas/ekstazy miłosnej”

Powtórzenie: „Mówią, że ślepa. Ślepa?”

Przerzutnia:  „grymas/ekstazy miłosnej”

Środki stylistyczne mają na celu podkreślenie atutów, mocy i siły nienawiści. Przedstawić ją jako uczucie wszechobecne i wszechmocne.

Przejście do listu św. Pawła „Hymn o miłości”. (Nauczyciel czyta wzorcowo utwór, a następnie wskazany uczeń).

N: Kto jest podmiotem lirycznym, a kto adresatem lirycznym?
U: Podmiotem lirycznym jest św. Paweł.  Adresatem lirycznym są Koryntianie (mieszkańcy Koryntu).
N: W tytule utworu pojawia się nazwa gatunku. Zdefiniuj pojęcie hymnu.
U: Hymn - uroczysta i podniosła pieśń pochwalna  komponowana na cześć bóstwa, szczególnej osoby, wydarzenia, ojczyzny (kraju), a także idei.
N: Jak ukazana została miłość w hymnie św. Pawła?

                                                                                                                                              

                                                                                                                                               Jest wieczna (nieśmiertelna)

Jest pełna nadziei                          MIŁOŚĆ

Nie szuka poklasku (uznania)                                                                                                            

Nie zazdrości

                                       cierpliwa łaskawa                                                                                      

                                               nie unosi się pychą                                       nie dopuszcza się bezwstydu

                                                                                   nie szuka swego                
 nie unosi się gniewem

                                            nie pamięta złego

                                                                                                                                       
  jest przeciwna
                                                                                                                              niesprawiedliwości

                                                   wszystko znosi                                                    wszystko przetrzyma            

N: Jak określisz miłość, o której pisze św. Paweł?
U: Została ona ukazana, jako miłość idealna, jest to miłość chrześcijańska.
N: Co zostało przeciwstawione potędze miłości?
U: Dar języków, dar prorokowania, wszelka wiedza, bogactwo.
N: O czym to świadczy?
U: Te wszystkie dary są niczym jeśli człowiek nie posiada miłości. Jest ona sensem naszego życia.
N: Jaki jest nastrój utworu?
U: Podniosły, patetyczny.
N: Czym dla nas, ludzi współczesnych, jest „Hymn o miłości” św. Pawła? (Jak go odbieramy?)
U: Jest swego rodzaju wykładem o tym, czym jest miłość, jaka jest jej potęga i wartość. Stanowi wzorzec prawdziwej, chrześcijańskiej miłości.
N: Jakie wnioski nasuwają Ci się, po przeczytaniu i zanalizowaniu utworów?
U: Miłość i nienawiść to dwa przeciwstawne sobie uczucia. Łączy je to, iż oba są „nieśmiertelne”. Zarówno miłość jak i nienawiść są wszechobecne w naszym życiu. Nienawiść ma różne oblicza, można ją dostrzec w wielu sytuacjach. Zapisała się w naszej historii, jako wojny, morderstwa. Miłość jest sensem naszego życia, bez niej człowiek byłby niczym. Obok wiary i nadziei jest najważniejszą i największą cnotą.
N: W jaki sposób miłość i nienawiść są obecne dziś, w naszym życiu, w naszym świecie? (Jakie obrazy miłości i nienawiści możesz przywołać?)
U: Nienawiść jest wszędzie tam, gdzie toczone są wojny, spory, kłótnie – przez co dochodzi do śmierci wielu ludzi. (Przykład napaści na posła w Łodzi).  Miłość ma miejsce tam, gdzie ludzie sobie pomagają, wspierają się, potrafią być ze sobą mimo przeciwności losu. (Przykład związków małżeńskich, będących wyznawcami różnych religii).
N: Jakie uczucie dominuje w życiu człowieka?
U: Sądząc po obrazie współczesnego świata, jest to nienawiść.

c). Podsumowanie.
W ramach podsumowania uzupełnij tabelę.

	„Nienawiść” W. Szymborska	„Hymn o miłości” św. Paweł
Czas utworu:	Współczesność	Czasy biblijne
Cechy wspólne:	Uczucia wieczne, nieśmiertelne.
Przesłanie:	Jest przyczyną wszelkiego zła na świecie. Podmiot liryczny mówi nam o tym, jakie są jej konsekwencje i do czego jest ona zdolna. Nienawiść jest wciąż obecna w świecie.	Tylko miłość nadaje prawdziwy sens ludzkiemu życiu. Bez niej człowiek jest pusty, mimo iż posiadałby inne rozmaite dary, życie bez miłości jest niczym.

Praca domowa:

Dlaczego łatwiej spotkać się w życiu z przejawami nienawiści niż miłości?

 Obraz miłości i nienawiści na postawie wiersza Wisławy Szymborskiej "Nienawiść" i listu św. Pawła "Hymn o miłości"